Met dank aan de werkgroep

26 november 2018

Inleiding én aanzet

In BlauwZaam werken we al sinds 2010 aan de verduurzaming van gebouwde omgeving. Dit keer wil de werkgroep Het Nieuwe Bouwen stil staan bij Geothermie,

De staat van de techniek is er, de middelen zijn of komen er. De komende maanden schuiven veel overheden en semi-overheden samen aan tafel om te spreken over de energietransitie in de Alblasserwaard. Tot juli 2019 gaat er heel wat ‘afgepolderd’ worden. Het Nieuwe Bouwen van Blauwzaam wil beschikbaar zijn, een bijdrage leveren aan de discussie én wil het graag op de politieke agenda zetten. Medio 2019 moeten de beleidsmakers komen met een routekaart voor de energietransitie.

Wat is een warmtenet?
Een warmtenet is een netwerk van leidingen onder de grond, waardoor warm water stroomt. Dat warme water, afkomstig van een warmtebron in de buurt, kan worden gebruikt om huizen te verwarmen.

Het verdienmodel van een warmtenet is klein en zit vooral in optimalisering van techniek. Naarmate het leidingtracé een groter gebied moet bestrijken tot aan de warmteafgifte punten nemen de transportverliezen toe en loop je tegen het probleem aan dat het net enig moment niet meer rendabel is. Om de exploitatiekosten bij warmtetransport de investeringskosten niet te laten overstijgen is een stevige uitdaging.  

Warmtewet:
De warmtewet reguleert de kosten die in rekening gebracht mogen worden bij de eindgebruiker van een warmtenet, als ook de prijs voor de geleverde energie. Daarbij moet je denken aan ca € 280 vaste kosten per jaar. Hiervan moet de exploitant de TCO van de installatie bekostigen en daarnaast een klein bedrag van ca € 25 euro voor administratiekosten. De geleverde warmte wordt afgerekend in GJ. Het bedrag wat daarvoor gevraagd mag worden is ca € 22,70. Eén GJ levert een hoeveelheid warmte gelijk aan 28 m3 aardgas, maar doordat er bij het omzetten van aardgas naar warm CV-water en door het transport vanaf het ‘ketelhuis’ naar de eindgebruiker warmte verloren gaat is er voor 1 GJ warmte tot aan de eindbestemming tot 32 m3 gas nodig. Heb je meer gas nodig, dan krijg je de exploitatie niet rond en moet er geld bij. Hiermee zijn nog niet alle kosten benoemd. Eenmalig ben je een aansluitvergoeding verschuldigd. Op dit moment is deze vastgesteld op € 1.038. Bovengenoemde kostenposten worden jaarlijks door het ACM vastgesteld, wildgroei is dus niet mogelijk.

Geothermie in de Alblasserwaard en Drechtsteden:
In de ondergrond van de Alblasserwaard zijn mogelijkheden voor geothermie. Met name in de ondergrond van Gorinchem en in de ondergrond van Wijngaarden. zie kaartje

Waterwinning en Geothermie:
Een lastig punt bij winnen van Geothermie is dat je door waterdichte kleilagen boort waartussen drinkwater opgesloten zit. Het is niet helemaal uit te sluiten dat er vanuit de ondergrond zoutwater - wat enkele keren zouter is dan zeewater -langs de boorschacht omhoog lekt en in ons drinkwater terecht komt. Dit fenomeen is niet onbekend bij de boorbedrijven in Nederland, en de boortechnieken verbeteren in snel tempo. Nu doet zich voor dat de vermeende Geothermie tussen Wijngaarden en Oud-Alblas schampt aan een drinkwatergebied in de ondergrond. Daarmee is nog niet gezegd of het ook een waterwingebied is, maar extra aandacht is nodig. De provincie heeft van wat er in de bodem zit keurig in kaart gebracht d.m.v. signaleringskaarten Bodem en Ondergrond.  

Met dank aan Renee van den Berg

Geothermie en gasdoorvoerstation Wijngaarden:
De werkgroep constateert,  dat het gas doorvoerstation bij Wijngaarden recht boven de ‘hotspot’ in de bodem staat. Toeval of niet: het is een feit. Ik zie het niet direct als een nadeel, maar als een kans en mogelijk heeft de NAM of wie daarvan ook eigenaar is dezelfde gedachten gehad.

Geothermie en glastuinbouw:
Op de website www.geothermie.nl is te zien dat er de afgelopen jaren de nodige geothermie uit de bodem wordt opgepompt voor de glastuinbouw door de tuinbouwers zelf. In eerste instantie is dit een goede ontwikkeling, omdat het echt over grote hoeveelheden gasbesparing gaat tot wel 85 mljn m3/jr per bron. De Groningers zullen hier blij mee zijn. Omdat het aantal aansluitingen beperkt is en het leidingnetwerk daarmee klein, is het eenvoudiger de exploitatie rond te krijgen. Er is wel een ‘hollandse koopmansgeest’ voor nodig dergelijke investeringen aan te durven.  

Kansen en bedreigingen:
Geothermie biedt ontegenzeggelijke kansen het verbruik van aardgas en de uitstoot van CO2 te reduceren. Bedreiging van de discussie over mogelijke winning van Geothermie is dat de burgers achterover gaan zitten leunen en denken, dat er vanzelf wel een ‘leidinkje’ langs komt die de gasbuis vervangt. Ga ik nu ‘relativeren’? Op dit moment zijn er zoveel alternatieven voor particuliere woningeigenaren met een verbruik hoger dan 2.000 m3/jaar (voor verwarming) die rendabel zijn, dat we het ons niet moeten willen veroorloven af te wachten.

Met een verwachte stijging van de gasprijs icm een daling van de elektriciteitsprijs zal de hoeveelheid gas als omslagpunt snel dalen.

Een warmtenet is daarnaast ook vooral geschikt voor stedelijke gebieden en het meest geschikt voor gestapelde bouw. Hoe langer het gemiddelde van de transportleidingen tussen de aansluitingen onderling is hoe meer warmteverliezen. Het is goed dat de overheid een reële kansberekening per woonkern gaat maken waar het naartoe moet. Omdat we geothermie binnen onze gemeentegrenzen hebben des te meer.

- wordt vervolgd -